Rijstresten als cementvervanger, een circulair businessmodel

Open verbranding van rijstkaf en -stro is in veel landen een gangbare praktijk met schadelijke gevolgen voor de samenleving, door de smog. Daarbij zoekt de bouwsector naar manieren om duurzamer te produceren en materialen te hergebruiken. De bouwsector is op dit moment verantwoordelijk voor 8% van de CO₂-uitstoot wereldwijd.  Spaak ziet de mogelijkheid om deze twee vraagstukken te combineren en onderzoekt de haalbaarheid van de productie van rijstsilica in Ivoorkust. Dit product vervangt cement tot 20% en maakt beton het sterker waardoor er minder cement nodig is en de milieu-impact ervan wordt verlaagd. Spaak voert een haalbaarheidsstudie uit binnen een Small Business Innovation Research traject (SBIR), een instrument van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

In Ivoorkust, net als in veel Afrikaanse landen, wordt rijststro en – kaf nu nog voornamelijk in de buitenlucht verbrand. De hoge kosten van de inzameling, vervoer en verwerking maken dit voor veel boeren de enige oplossing. Dit wordt met name veroorzaakt door het tekort aan arbeidskrachten op het platteland. Daarbij is er een gebrek aan adequate methoden en machines om rijstresten te behandelen.

Dan de bouwsector, die met een groot verduurzamingsvraagstuk zit. De bouwsector is verantwoordelijk voor een aanzienlijke hoeveelheid CO2-uitstoot wereldwijd. Volgens het Internationaal Energieagentschap was de bouwsector in 2019 goed voor ongeveer 38% van de wereldwijde energie gerelateerde CO₂-uitstoot*. Deze uitstoot komt voornamelijk voort uit het energieverbruik bij het bouwen en gebruik van gebouwen, en uit de productie en het transport van bouwmaterialen. Cementproductie is een belangrijke bron van CO₂-uitstoot in de bouwsector. Volgens schattingen van het Internationaal Energieagentschap was de productie van cement in 2019 verantwoordelijk voor ongeveer 8% van de wereldwijde CO₂-uitstoot.

*Bron: Global Status Report for Buildings and Construction 2019 – Analysis – IEA

Met het financieringsinstrument Small Business Innovation Research (SBIR) daagt de overheid ondernemers via een innovatiewedstrijd uit om innovatieve producten en diensten te ontwikkelen om maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Binnen het SBIR-project onderzoekt Spaak de haalbaarheid om rijstafval om te zetten in rijstsilica, een biomateriaal dat cement deels kan vervangen. Daarnaast is de haalbaarheid onderzocht van een circulair businessmodel voor een eerlijke en circulaire keten die het milieu minder belast en het maatschappelijk welzijn bevordert.

Spaak stelt een haalbare duurzame technische oplossing voor en ontwikkelt een circulair businessmodel voor bovengenoemde uitdagingen. Rijstresten worden verhit tot een bepaalde temperatuur waardoor deze worden omgezet tot as met een hoog silica-gehalte en zogeheten puzzolanische eigenschappen, waarmee het als cementvervanger functioneert. Daarbij wordt tijdens het proces elektrische energie geproduceerd.

Dit duurzame alternatief levert een enorme meerwaarde op voor de samenleving van Ivoorkust. Minder milieubelasting en verbetering van het maatschappelijk welzijn door efficiënte recycling en het ontwerpen van een eerlijke waardeketen waarbij alle relevante partijen betrokken zijn.

Om deze duurzame oplossing te implementeren en het maatschappelijk welzijn van boeren in Ivoorkust te verbeteren, werkt Spaak samen met lokale partijen. Dankzij de SBIR-financiering kan deze samenwerking worden ondersteund en kan het circulaire businessmodel worden geïmplementeerd. Door een nieuwe toepassing te ontwikkelen voor de rijstresten wordt er waarde toegevoegd voor de boer in economische zin en is er milieuwinst voor de boer en de bouwsector. Spaak werkt aan een eerlijke waardeketen waarin alle relevante partijen mee kunnen doen. Zo gaat de rijstproductie van Ivoorkust een duurzame en circulaire toekomst tegemoet.

De steun vanuit RVO geeft ons de mogelijkheid om verder te ontwikkelen. We ontwikkelen onze oplossing verder in alle drie de duurzaamheidsdimensies (people, planet, prosperity) en een kleinschalige proefimplementatie staat gepland (medio 2023) met lokale partners in Ivoorkust. Volg ons om op de hoogte te blijven.

Meer weten over het project of zelf aan de slag met een circulaire oplossing? Neem dan contact op met Antonija Marjanovic, expert biomassa.