Een LCA voor het recyclen van matrassen

We brengen er heel wat tijd door. Zo’n één derde van ons leven liggen we in bed, op een matras. Na gemiddeld een jaar of tien wordt een matras vervangen voor een nieuwe. Heb je weleens nagedacht wat er met jouw oude matras gebeurt nadat je het hebt weggegooid? RetourMatras is al sinds 2009 bezig met de vraag hoe de end-of-life van een matras zo duurzaam mogelijk kan. Recycling lijkt de meest duurzame optie, maar is dat ook echt zo? Spaak deed een Life Cycle Assesment-studie (LCA) en zocht het uit.

Afgedankte matrassen van huishoudens, hotels en gevangenissen, alles bij elkaar een flinke stapel afval. In ons land worden jaarlijks maar liefst 1,5 miljoen matrassen weggegooid. Met vier recyclinglocaties in Nederland heeft RetourMatras de capaciteit deze allemaal tot nieuwe materialen te verwerken, mits het matras droog wordt ingeleverd.

Maar hoe verhoudt de milieu-impact van dit complexe recyclingproces zich ten opzicht van het reguliere proces van verbranding? Met deze vraag ging Spaak aan de slag.

De meeste matrassen bestaan uit polyurethaan (PU) en/of latex schuim, metaalveren en een textiele buitenlaag. Het metaal kan bijna in zijn geheel gerecycled worden zonder verlies. Net als met PU, want door PU chemisch af te breken en opnieuw te polymeriseren blijft de kwaliteit hetzelfde als virgin PU. De latex en PU mengsels zijn een ander verhaal en technisch nog lastig van elkaar te scheiden. Wanneer je het materiaal perst tot matten kan het als circulair dempingmateriaal hergebruikt worden. De buitenlaag van textiel wordt in balen geperst en door een partner verder gerecycled tot nieuw garen. Zo krijgen alle materialen een nieuwe bestemming.

Met de Input-Tech-Output methode heeft Spaak alle stappen van het proces en de bijbehorende impact in kaart gebracht. De vergelijking van de twee processen, verbranding en recycling, in de LCA-studie van Spaak laat zien dat zelfs met terugwinning van energie uit het verbrandingsproces de emissies niet opwegen tegen het hergebruik van de materialen als grondstoffen in andere industrieën. Met andere woorden, de negatieve milieueffecten van verbranding zijn groter dan de voordelen van energieterugwinning. Daarmee kunnen we stellen dat recyclen met grondstoffenhergebruik dus beter is dan verbranding.

Naast grondstoffenhergebruik staat de RetourMatras-methode bekend om de aanzienlijke besparing op CO₂. Door in de milieustraat jouw matras in een container van RetourMatras te gooien, wordt 80% minder CO₂-emissie uitgestoten. Dit komt neer op 76 kg CO₂ per matras, wat gelijk staat aan een retourreis Amsterdam-Eindhoven met de auto.

In Nederland is het storten van matrassen al verboden (wat niet overal ter wereld het geval is) en het is niet ondenkbaar dat een verbod op verbranding volgt. Internationaal gezien is Nederland op de goede weg om een pionier te worden in matrasrecycling, dankzij RetourMatras. Expansie in Europa is inmiddels een feit.

De kracht van de RetourMatras-methode is dat het makkelijk toe te passen is in andere Europese landen. Als je de 30 miljoen matrassen die jaarlijks in Europa weggegooid worden recyclet met deze methode levert dat een CO₂-besparing op van 2.3 miljoen ton. Niet slecht voor oude matrassen!

Ben jij werkzaam in de recycling- of afvalverwerkingssector en zou je graag willen weten hoe je jouw proces vergelijkt met gangbare methodes? Laat het ons weten!